Schorpioenstraat 22, 2018 Antwerpen

Het opvallende ensemble "De Schorpioen" op de hoek van de Schorpioen- en de Dolfijnstraat, is een ontwerp uit 1892 van Albert Delrue, dat hij tekende in opdracht van de Naamlooze Maatschappij voor het bouwen van Burgershuizen.

Deze bouwmaatschappij was in 1886 opgericht om Zurenborg te ontwikkelen tot woonwijk voor de middenklasse. De maatschappij bouwde voor eigen rekening tal van modelwoningen en –ensembles, in samenwerking met verschillende bouwmeesters, om op die manier de bouw van woningen door privé-investeerders aantrekkelijk te maken. Daarbij focuste de maatschappij zich op beeldbepalende plekken in de wijk, zoals hoekpanden of panden aan een pleintje of rotonde. Dit ensemble is hier een duidelijk voorbeeld van, en sluit tevens aan bij de gewoonte van de maatschappij om in elke straat een woning of een decoratie te bouwen met een verwijzing naar de straatnaam.

Het ensemble De Schorpioen bestaat uit opvallend hoekpand in neo-Vlaamserenaissance-stijl (Dolfijnstraat 49), met twee aansluitende rijen neoclassicistische lijstgevels in de Dolfijnstraat nummers 45-47 en de Schorpioenstraat nummers 22-24.


Hoekpand De Schorpioen, met woon- en winkelfunctie, telt in totaal zes traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak (leien). Combinatie van hals- en lijstgevels, eerst genoemde boven de afgeschuinde hoek en de dakvensters van de flankerende traveeën, uitgevoerd in bak- en natuursteen. Begane grond met rondbogige winkeldeur op de hoek, winkelpuien links en rechts; privé-ingang zijde Dolfijnstraat. Bovenbouw met omlopende balustrades; driezijdige erker met leien torenhelm en koperen windwijzer boven de privé-ingang. De natuurstenen parementen van de topgevels zijn rijkelijk gedecoreerd met lisenen, lijstwerk, topstukken en medaillon met schorpioen in bas-reliëf.

De twee aansluitende huizenrijen in neoclassicistische stijl, zijn symmetrisch omheen het hoekpand gebouwd, waarbij de woningen twee aan twee gelijk zijn, in gespiegeld schema. De woningen tellen twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldaken, en hebben bepleisterde lijstgevels op hardstenen plinten. De woningen kenmerken zich door een eenvoudige, maar verzorgde afwerking, met onder meer frontons en entablementen boven de bovenvensters.

Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1892 # 886. Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1892 # 886.

Bron: Inventaris Onroerend Erfgoed