Achter de Kerk 5, 3700 Vreren, Tongeren

Kruiswinning, voormalig eigendom van het Sint-Kruiskapittel te Luik. Belangrijke, gesloten hoeve uit midden 17de eeuw, de bakstenen gebouwen onder zadeldak (Vlaamse pannen) gegroepeerd rondom een zeer ruim, gedeeltelijk gekasseid erf, bereikbaar via een inrijpoort in de zuidwesthoek.
Korfboogvormige inrijpoort (midden 19de eeuw) in een kalkstenen omlijsting.
Ten noordwesten, woonhuis van twee bouwlagen en thans vijf traveeën, naar verluidt voorheen op een schouw gedateerd 166.. Bakstenen gevels op een silexplint. Van de oorspronkelijke ordonnantie resten de rechthoekige vensters, voormalige kruiskozijnen, in een geprofileerde kalkstenen omlijsting met negblokken. De muuropeningen in de noordwestgevel dateren allen grosso modo uit begin 19de eeuw. Interieur: barokschouw.
Stalvleugels ten zuidwesten, naast het woonhuis en naast de inrijpoort. Rechthoekige muuropeningen in vlakke kalkstenen omlijsting (begin 19de eeuw).
Twee imposante dwarsschuren ten noordoosten en zuidoosten van het erf. Eerstgenoemde is mogelijk een 19de-eeuwse versteende vakwerkconstructie, voorzien van twee rechthoekige poorten in houten omlijsting, en datering 1723 op een gevelsteen. De zuidoostelijke schuur dateert uit de 17de eeuw, heeft een plint van silex, mergelstenen hoekbanden en een mergelstenen rondboogpoort voorzien van negblokken en kalkstenen posten.

Schlusmans F. met medewerking van Vanthillo C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14N1, Brussel - Turnhout.
Bron: Inventaris Onroerend Erfgoed