Mangelbeekstraat 56, 3560 Lummen

"Klein Molen", voormalige watermolen, uit het midden van de 18de eeuw, gebouwd over de Slangenbeek, die stroomt onder een hoge poort.

Dubbelmolen met oliemolen op linkeroever en graanmolen op rechteroever. Door optreden van de Wateringen van het Schulensbroek werd de nog maalvaardige molen circa 1967 van sluiswerk, kommen en metalen onderslagraderen geamputeerd waarbij de Demer op brutale wijze van een betonnen bedding werd voorzien.

Langgestrekt, bakstenen gebouw van zeven traveeën en anderhalve bouwlaag onder gebogen zadeldak (Vlaamse pannen). Linkertravee vernieuwd in de 19de eeuw. Gebruik van ijzerzandsteen voor de plint, steigergaten, deur- en vensteromlijstingen. Drie getraliede steekboogvensters voorzien van sponningbeloop, negblokken en vlakke sluitsteen. Vier zolderluiken in een geprofileerde omlijsting met negblokken. Drie getoogde deuren, waarvan twee gekoppeld, in een rechthoekige omlijsting, met kwarthol beloop, negblokken en licht uitspringende sluitstenen; een der twee gekoppelde deuren is thans tot venster omgebouwd. IJzerzandstenen poort met houten latei en negblokken. Kroonlijst van een rollaag en tandlijst met dropmotief. In de achtergevel, een houten kruiskozijn, twee vensters van het hoger beschreven type, en een zolderluik. Rechter zijpuntgevel met vlechtingen, top- en schouderstukken, deze laatste met ijzerzandstenen dekplaat en consoles.

De maalderij op de rechteroever is nog intact. Houten staande werk. De resten van de ijzeren molenas bezitten nog het verticaal grootkamwiel dat via een ijzeren kamwiel de waterkracht overbracht naar een eenvoudige horizontale asoverbrenging; drijfkracht vervolgens via kamwielen verdeeld op verticale assen naar twee maalstoelen op maalzolder. Drijfkracht thans geleverd door recente elektromotor, via drijfriem en riemschijf op horizontale as. Eveneens houten galg bewaard. In het interieur op linkeroever bevindt zich nog een metalen haverpletter en kan men de opstelling der vroegere pletmolen aflezen aan resterende bevestigingspunten en uitsparingen in moerbalken en muren.

Haakse aanhorigheid, ten noorden, verdwenen circa 1960. Resterende sporen van fundamenten van ijzerzandsteen. Ten oosten, bakhuis van twee traveeën in stijl- en regelwerk met bakstenen vullingen onder zadeldak (Vlaamse pannen).

Schlusmans F. met medewerking van Gyselinck J., Linters A., Wissels R., Buyle M. & De Graeve M.-Ch. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.
Source: Real Estate Inventory